Redaktor seçimi
    Azərbaycanda 7 ay sonra daha bir böyük tədbir olacaq - RƏSMİ
Xəbər lenti
Reklam
Yayın qida rasionu: Nə yeyək ki, zəhərlənməyək?

Yay mövsümünün ən böyük problemlərindən biri qida zəhərlənmələridir.
Mütəxəssislər yay aylarında qidanın saxlanmasına, qəbuluna diqqətin daha da artırılmasını vacib sayırlar.
Məsələ ilə bağlı açıqlama verən Kiyev milli iqtisad və ticarət universitenin nəzdində Ukrayna Kulinarlar Birliyinin üzvü, Beynəlxalq dərəcəli Münsif, Qida Texnoloqu Ağa Salamov bildirib ki, yay aylarında zəhərlənmələr ən çox düzgün hazırlanmayan, düzgün emal olunmayan, mənşəyi məlum olmayan qida məhsullarından olur:
“Tarladan süfrəmizə qədər olan qida zəncirində buraxılmış səhvlər, yəni kritik kontrol nöqtələrinin analizində düzgün olmayan bioloji çirklənmələrlə üzləşəndə təbii ki, bizdə də zəhərlənmələr ola bilər. Məsələn, maşının arxasını açıb balıq satırlar. Bu balığın 3 saat orda qalmağı kifayətdir ki, tərkibindəki histamin çoxalsın və iylənsin, istehlak olunan zaman da insanlar zəhərlənir. Ümumiyyətlə, balıq məhsulları əgər piştaxtada qoyulub satılırsa, buzun üstündə qoyulub satılmalıdır. Əti kəsirlər, asırlar ki, özünü tutsun, lakin başa düşmürlər ki, özünü tutmaq üçün soyuducuda saxlanılmalıdır. İribuynuzlular 2 gün ərzində soyuducuda qala bilər, özünü tutandan sonra satılmalıdır, yaxud dərin dondurucuya qoyulmalıdır. Xırdabuynuzlular da 1 gün soyuducuda qalmağı kifayət edir ki, ölüm sərtliyi halından çıxsın, əti istehlak edən zaman yumşaq olsun. Açıq şəraitdə saxlanılan zaman 2 saat bəs edir ki, mikroorqanizmlər ora yığışsın. Ona görə də, ət, balıq, toyuq məhsullarının açıq şəraitdə olması düzgün deyil”.
Ağa Salamov təzə balığın müəyyən edilməsi ilə bağlı tövsiyələrini verib:
“Təzə balığı seçmək üçün onun gözünün şəffaflığına baxırıq, pulcuqlarını dartırıq, əgər çıxırsa, deməli o balıq təzə deyil, bu onun köhnəliyindən xəbər verir. Qarnı şişibsə, o da köhnəlmədən xəbər verir. Rəngi bir az solubsa, deməli köhnədir. Əlimizi balığın üstünə vururuq, əgər içəri batırsa, sonra geri qayıtmırsa, əvvəlki halını almırsa, deməli köhnədir. Bir də qəlsəmələrinə baxırıq, bir qədər qırmızılıq varsa, solğunluq, qaralma yoxdursa, deməli, təzədir”.
Ekspert qeyd edib ki, riskli qida məhsulları da zəhərlənmə verir:
“Yumurta, toyuq, balıq, ət riskli qida məhsullarıdır. Bunların evdə emalı düzgün olmalıdır. Məsələn, yumurtanı çox vaxt yuyurlar, bu zaman üst təbəqəsi incəlir, onun üzərində 17 min gözlə görünməyən məsamalər var, həmin məsamələrdən yumurtanın içinə salmaniya bakteriyaları daxil olur və bu da zəhərlənməyə səbəb ola bilir. Ona görə də yumurtanı öz qutusunda yumamaq şərtilə saxlamaq daha yaxşı olar. Əgər istehlak ediriksə, bişiririksə, o zaman yuyub istifadə edə bilərik. Balıq, toyuq, ət məhsullarının ayrı-ayrı doğrama taxtaları olmalıdır. Əgər bizim bir doğrama taxtamız varsa, yuyub yenidən istifadə edə bilərik. Lakin xlor kimi yuyucu vasitələrlə yaxşıca yuyulmalıdır, sonra istifadə edilməlidir. Saxlama qaydalarına diqqət etmək lazımdır. Bişərkən iç istiliyi 75 dərəcə olmalı, çiy olmamalıdır. Çiy olan zaman da zəhərlənmə olur. Süfrəyə qoyulan qida məhsulları bişən kimi istifadə olunmalı və iki saat ərzində yeyilməlidir. Yeyilmirsə, + 2, +4 dərəcədə soyuducuda olmalıdır, orda da 48 saat saxlama müddəti var və 2 gün ərzində istehlak edilməlidir”.
Ekspert çoxlarını narahat edən qarpız və torpaqlı məhsullar haqqında da danışıb:
“Meyvə-tərəvəzlərdən ən çox qarpızda zəhərlənmələr olur. Qarpızda nitrat çox olur. Bu zaman zəhərlənmələr qaçılmazdır. Vaxtından əvvəl heç bir şeyi yemək olmaz. Yəni iyulun 15-dən sonra qarpız sezonu açılırsa, biz onu iyul, avqust aylarında yeyə bilərik, lakin onu da etibarlı bir yerdən almaq məsləhətdir. Bizim 400 metr radiusumuzda nələr yetişirsə, onlardan istifadə etməliyik. Kök, göyərtilər vasitəsilə qaraciyərdə exinakoklar kisə halında toplanır, bu 5-10 ilə özünü göstərir. Göyərtilər düzgün şəraitdə yuyulmalıdır. Biz bunu yayın boynuna ata bilmərik. Qida məhsulları ilə ehtiyatlı davranmalıyıq. Ona görə də sirkəli suda 15-20 dəqiqə saxladıqdan sonra axar su altında yuyub qurulayıb, quru salfetkaya büküb ağzı qapalı şəkildə soyuducuda saxlaya bilərik.
Torpaqlı qida məhsulları - kartof, çuğundur, kök mətbəxdən kənar şəkildə, balkonda, sərin bir yerdə olmalıdır. Mətbəxdə olsa belə, ayrı bir bölüm olmalı və orada saxlanılmalıdır. Emal zamanı da hamısı ayrı-ayrı istifadə edilməlidir”.
Texnoloq hər kəsin sevdiyi və qış ayları üçün hazırlanan turşulardan da danışıb:
“Turşu hazırlayan zaman düzgün yuyulmur, saplaq təmizlənmir, bu da qida zəhərlənmələrinə gətirib çıxarır. Ona görə də düzgün şəraitdə yuyulmalı, təmizlənməlidir. Şüşə qablarda (plastik qablar olmaz) qışa saxlanılmalıdır. Çünki plastik qabla sirkə reaksiyaya girir və zəhərlənmələrə gətirib çıxarır. Açıq şəraitdə satılan turşulara diqqət yetirək, biri əlini üzünə, ağzına, burnuna vurur və turşunun dadına baxır. Bundan əlavə, hava damcı yolu ilə gələn virus, bakteriyalar var ki, düşür qidanın üstünə. Açıq şəkildə satılan ət, turşu məhsulları almaq düzgün deyil”. \\Cebhe.info
Tarix: 25 iyun 2020
Baxış: 5547

Gender.az © Xəbərlərdən istifadə zamanı hiperlinklə istinad olunmalıdır.

Bizi izləyin:
İnstagram: Gender
Facebook: Gender

Xəbəri paylaş