Gender.az bildirir ki, publika.az hələ də bir çoxları üçün qaranlıq qalan bu məsələni gün üzünə çıxarmağa çalışıb, ekspertlərin rəyini öyrənib.

Mövzu ilə bağlı danışan “Azad İstehlakçılar” İctimayi Birliyinin (AİİB) sədri Eyyub Hüseynov hələ 2018-ci ildə ölkənin əmtəə bazarında bəzi kiçik sexlərdə istehsal olunan təhlükəli kəllə qənd barədə istehlakçılara məlumat verdiyini və Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi(AQTA) fəaliyyətə başlayandan sonra bu kimi təhlükəli kəllə qəndlərin ekspertizasını keçirməyi xahiş etdiyini bildirib:

“AQTA-dan AİİB-ə daxil olmuş 20.11.2019-cu il tarixli cavab məktubunda göstərilir ki,”Qədim dad”, “Bizim əsr”, “İran”, “Mədinə” mal nişanlı qənd istehsalı müəssiələrində manitorinqlər keçirilib və bu müəssiələrdə ağ kəllə qənd hazırlanan zaman, texnoloji proses bilərəkdən pozulub, qəndin ağardılması üçün tekstildə,dəri aşılanmasında istifadə olunan və insan sağlamlığı üçün təhlükə törədən 5-ə qədər kimyəvi maddədən, o cümlədən natrium dionitdən, tetrodekonol kimi kimyəvi maddələrdən istifadə olunduğu aşkar edilib. Bu müəssisələrə qarşı cinayət işi qaldırılıb, qeyd olunan markalı mallar satışdan çıxarılmışdır. Bu barədə AQTA ictmaiyyətə mətbuat vasitəsi ilə məlumat da verib.

AİİB sədri bildirib ki, əhalinin müraciətləri əsasında İctimai Birlik bundan sonra əmtəə bazarında 2 dəfə monitorinq keçirib və qeyd olunan markalı kəllə qəndlərin bəzilərinin hələ də əhaliyə satıldığını müəyyən edib:

“Son monitorinq iyunun 6-da keçirildi və kimyalaşdırılaraq ağardılan təhlükəli kəllə qəndlərin kütləvi şəkildə, hətta müasir marketlərdə satıldığını müəyyən etdik. Bu barədə AQTA-ya yenidən müraciət etmək qərarına gəlindi. Elə iş aparılmalıdır ki, qaldırılan məsələ biznes qurmları və vətəndaşlar tərəfindən dəstəklənsin. Mağazalar o məhsulları qəbul etməməlidirlər. Hər bir istehlakçının yanında bir dövlət qurumu yoxdur. Onlar özləri fərqləndirməlidirlər. Belə şey yolverilməzdir. İstehlakçılar AQTA-nın təlimatlarını izləsinlər, əsl məhsulu təhlükəli kimyəvi maddə qatılmışlardan fərqləndirə bilsinlər. Mağazalar saxta məhsulları satışa götürməməlidirlər. Sahibkarlar mənim və ya AQTA-nın məlumatlarımı əldə etsinlər və oradan baxaraq əsl qəndi saxta olandan fərqləndirsinlər”.

“Sulfur dioxide E220 kodu ilə tanınan kükürd dioksid isə şəkər emalı zamanı buxarlamadan öncə şəkərin rəngini qoruyub saxlamaq və mikroorqanizmlərin çoxalmasının qarşısını alır. Phosphoric acid (Fosfor turşusu) emal zamanı şəkərin saflaşdırılmasında istifadə olunur. Bəzi yeni metodlarda isə şəkəri saflaşdırmaq üçün Poliacrylamide kimyəvi maddə qatılmaqdadır. “Kalsium hidroksidin” tərkibində insan sağlamlığı üçün təhlükə yaradan müəyyən maddələr var”.

Qida texnoloqu nəzərə alınmalı olan riskləri də açıqlayıb: “Bu kimyəvi maddə tənəffüs yollarının qıcıqlanmasına, quru öskürəyə və nəfəs darlığına səbəb olur. Gözlər üçün də təhlükəli maddədir və korluğa qədər gətirib çıxara bilər. Daxilə qəbul edildiyində, mədə qıcıqlanması şiddətli ağrı və qusmaya səbəb olur. Dəri ilə təmasda olduğunda isə dəriyə zərər verə bilə və ya hətta ciddi dəri yanmasına səbəb ola bilmə ehtimalı yüksəkdir”.

Ağa Salamov qəndi əvəz edəcək alternativləri qeyd edib: Ötən əsrlər ərzində insanlar xurma, üzüm, alma və armud kimi çox şəkərli meyvələrin suyundan alternativ yol ilə şəkər almaq üçün istifadə edirdilər. Bəzən, meyvələrdən əldə etdikləri suyu qaynadaraq doşab hazırlayıb şəkər ehtiyacını qarşılayırdılar. Bu, əsrlər boyu dünyada mövcud olan bir ənənə idi. Bir sözlə, meyvələr, bal, ağcaqayın ağacının şirəsi və doşab insanlara təbii şəkər kimi bədənlərinə tam uyğun və faydalı təsirləri olan qidalardır. Ağcaqayın ağacının şirəsindən slavyan xalqı şəkər əvəzi istifadə edir. Üç ağ zəhəri insan zəhəri çevirir. Məsələn, şəkər qamışı təbii bizə verilir. Onun suyunu sıxıb içsək daha faydalıdır. Ancaq, saflaşdırıb xüsusi kimyəvi maddələr əlavə olunandan sonra onun heç bir faydası qalmır. Bunlar həmişə olub. Sadəcə olaraq, sonralar bu qidaların tərkibinə kimyəvi maddələr qataraq və bir neçə mərhələdən keçirərək qeyri-alternativə çeviriblər. Belə hallar bəşəriyyət üçün böyük zərbədir”.

Qida texnoloqu qəndin əvəzinə istifadə olunan alternativlərin faydasından danışıb: Şəkər qamışı və ya şəkər çuğundurundan alınan kristal şəkərdə saxaroza adlı bir maddə var. Meyvələrdə fruktoza olduğu halda, balda isə həm fruktoza, həm də qlükoza, saxaroza və maltoza var. Bir sözlə, balda bütün şəkərlər təbii olaraq mövcuddur. Bütün şəkərli bitkilər torpaqdan içdikləri su və mineralları fotosintezlə sintez edir və şəkərə çevirir. Məsələn, alma torpaqdan su və minerallar götürür, günəşdən aldıqları şüalarla öz təbii fabriklərində həmdə təbii kimya ilə şəkər istehsal edir. İstehsal etdiyi bu şəkər insanlar üçün mükəmməl bir qida qaynağıdır.

Ağa Salamov qənd istehsalında istifadə olunduğu iddia edilən xalçayuma məntəqələrində istifadə olunan ağardıcı maddəyə də aydınlıq gətirib: “Xalçayumada istifadə olunan ləkə təmizləyicisini qənd istehsalında istifadə olunduğunu ilk dəfə eşidirəm. Ancaq, şəkərin ağardıcı effektə malik olduğu məlumdur. Limonu şəkər tozu ilə qarışdıraraq, üzə vurduqdan sonra, üzü ağartdığnı, daha sonra, şəkərin ağ geyimlərin ağardılmasında istifadə olunduğunu da bilirəm. Ancaq, ola bilər ki, yuyucu tozun tərkibinə də şəkərə qatılan maddələrdən əlavə olunsun. Ancaq bu ehtimal ola bilər”.